Op de schouders van reuzen (en een reuzin)… 3
Op mijn speurtocht naar de wortels van de sociaaldemocratie in Zwartewaterland ben ik aanbeland in Zwartsluis, voor mij de lastigste kern om iets boven tafel te krijgen. Of misschien ook wel niet… In de gesprekken die ik voerde met ‘Sluzigers’ duikt steevast één naam op, Grietje Vinke. Dat klinkt in die verhalen bijna als iemand uit een grijs verleden, maar dat is eigenlijk helemaal niet het geval. Grietje was een leeftijdgenoot van mij, nou ja, ze was één jaartje ouder, geboren in 1954. We zijn elkaar vast met een zekere regelmaat tegengekomen; kan niet anders in het Genemuiden van de vroege jaren ’60, maar haar herinnering leeft vooral voort in Zwartsluis. Grietje was een PvdA-er van het oude stempel; niet hoog opgeleid met een of andere vage titel in de sociologie of zo, maar met haar wortels in de arbeidersklasse. Huishoudschool had ze gevolgd en daarna nog allerlei cursussen. Cursussen die haar hielpen een scherpe blik te ontwikkelen over hoe de samenleving in elkaar stak. Daarbij maakte Grietje duidelijke keuzes… Via de Rooie Vrouwen kwam ze in het hart van de afdeling Zwartsluis van de Partij van de Arbeid terecht en ook daar viel ze op . In 1982 werd ze gekozen in de gemeenteraad als lid (en al snel fractievoorzitter) van een drie-mans fractie. Ja, geen typefout, drie-mans… Albert Greveling, die ik onder andere benaderde voor dit artikel, en van wie ik de foto’s toegestuurd kreeg, gaf bij de onderstaande foto als commentaar:
“Allemaal mannen in donkere pakken, en maar één kerel erbij…”
Zwartsluis kende een rijke traditie van colleges, bestaand uit een burgemeester en een ARP en een CHU wethouder, maar al na één periode als raadslid doorbrak Grietje dit protestants-christelijke bastion. Grietje werd de eerste (en enige) vrouwelijke wethouder van de gemeente Zwartsluis en tot op de dag van vandaag heeft ze, ook in Zwartewaterland, nog geen opvolgster gekregen. En Grietje zat bepaald niet in het college om tijdens de vergaderingen de koffie in te schenken. Ze claimde en kreeg de inhoudelijk stevige portefeuille Cultuur, Sociale Zaken, Onderwijs en Welzijn, een portefeuille die haar met haar grote warm kloppende hart voor alle geledingen van de bevolking van Zwartsluis, op het lijf geschreven was. Gebruik van moeilijke zinnen was haar vreemd; klare taal en recht op het doel af, zo viel Grietje te typeren (type Schaeffer: “In geouwehoer kun je niet wonen…”). Ze stond mee aan de basis van het zorgcentrum “de Toessebolte”, kinderopvang (in die tijd niet vanzelfsprekend) kon op haar warme steun rekenen, er werd een minimabeleid in de steigers gezet… Zo maar een paar voorbeelden van haar verdiensten voor de samenleving. In een Vuistje uit 2012, waarin Reinder Boomker dieper op Grietjes politieke loopbaan ingaat en waar ik schaamteloos uit geput heb), staan er nog veel meer.
Op 27 1996 februari overleed Grietje, ze was nog maar 41 jaar oud en liet een man en dochter na.
Het zal vast niet uitsluitend aan Grietje te danken zijn geweest, maar de volgende cijfers illustreren wel de waardering voor het werk dat zij, en haar PvdA, in Zwartsluis hebben verzet.
Gemeenteraadsverkiezingen 1982 Percentage stemmen op de PvdA 23,2%
Gemeenteraadsverkiezingen 1986 Percentage stemmen op de PvdA 30,2%
Gemeenteraadsverkiezingen 1990 Percentage stemmen op de PvdA 37,5%
Grietje werd opgevolgd door Ger Noordhuis, die tot de herindeling deel uitmaakte van het college van B&W van Zwartsluis en daarna nog een periode zitting had in de eerste gemeenteraad van Zwartewaterland.
Natuurlijk doe je het werk in een college, gemeenteraad of partijafdeling nooit alleen; daarom als eerbetoon aan al die anderen nog een foto die ik via Albert Greveling kreeg toegestuurd. Een foto die een tijdsbeeld weergeeft, waarschijnlijk ergens in de jaren ’70 gemaakt. Daarop onder andere de al genoemde Ger Noordhuis en een nog heel jonge Henk Dekker, ook zo’n volbloed lid van de rode familie. Misschien dat een lezer kan aangeven bij welke gelegenheid deze foto is gemaakt?
Met het schrijven van deze drie artikelen is voor mijzelf de vraag, die ik aan het begin stelde, wel beantwoord. Natuurlijk maakt het verschil of de PvdA sterk is vertegenwoordigd in de raad en wel of niet deel uitmaakt van een college. Wat zou Genemuiden zijn geworden zonder Bonthuis of Been? Hasselt zonder Van Schaik of Boshove, Zwartsluis, zonder Grietje Vinke? Toch komt er nog een vierde artikel, waarin ik eens wil inzoomen op de bijdrage van fractie en wethouder in de nu bijna voorbije raadsperiode.
Harrie Rietman
