Bijdrage Programmabegroting 2025 – 2028 PvdA
Geachte voorzitter, geacht college, leden van de raad én inwoners van Zwartewaterland;
Een sluitende begroting voor 2025 en na de septembercirculaire ook een sluitend meerjarenperspectief. Daarmee maakt deze coalitie waar, wat werd aangegeven in het coalitieakkoord. Er wordt zorgvuldig omgegaan met de gemeentefinanciën zonder dat dit betekent dat de tarieven meer dan trendmatig worden verhoogd en zonder dat dit betekent dat grote investeringen vooruit worden geschoven. Denk maar aan de investering in kunstgrasvelden bij Olympia en Sportclub, en aan de planmatige aanpak van de basisscholen, zoals de Arembergschool in Zwartsluis en aan de op stapel staande herstructurering van de Verkavelingsweg bij Hasselt. En als dat dan tegelijkertijd ook nog ruimte biedt voor een versterking van de gemeentelijke organisatie (en hopelijk daarmee ook van de gemeentelijke dienstverlening), dan stemt dat tot tevredenheid en waardering voor iedereen die hieraan een bijdrage levert.
Omzien naar elkaar
Voor de Partij van de Arbeid is daarbij belangrijk dat we blijven omzien naar elkaar en de minder draagkrachtigen in onze samenleving niet uit het oog verliezen. En gelukkig gebeurt dat ook niet; we zijn heel tevreden over het gevoerde beleid op het gebied van energietoeslagen. We zijn blij met de recent gelanceerde witgoedregeling. Kan het college aangeven of daar veel gebruik van wordt gemaakt? We zouden ook blij moeten zijn met het teruglopend aantal inwoners dat een beroep doet op de voedselbank. Alhoewel hier bij ons nog wel een aardeling rust op dit punt. Als dit een weerspiegeling is van het gevoerde beleid, dan is dat prima. Maar wanneer er andere achtergronden een rol spelen, zoals schaamte of onbekendheid, dan verandert dat de zaak. Heeft het college een helder beeld van wat de reden van deze terugloop is? Verder vertrouwen we erop dat de wethouder onze inwoners niet in de steek laat. Inwoners, die geen uitkering hebben of niet in aanmerking komen voor toeslagen, maar toch moeite hebben met het betalen van de voorgenomen verhoging van de gemeentelijke belastingen.
Wonen
Wonen blijft een punt van zorg; het is daarom goed dat de Bouwsteen Wonen wordt geactualiseerd. Het woonbehoeftenonderzoek, en dan met name het deel dat gaat over vestiging en vertrek, roept bij ons het beeld op dat een aanzienlijk deel van de beschikbaar komende woningen, met name in Zwartsluis en Hasselt, naar nieuwe inwoners van buiten Zwartewaterland gaat. Klopt dat beeld en zo ja, hoe denkt het college te bereiken dat de kansen voor onze eigen inwoners op de lokale woningmarkt worden vergroot?
Niet alleen in de grote kernen, maar ook aan de Kamperzeedijk en in Mastenbroek is vraag naar woonruimte om te voorkomen dat jongeren gedwongen wegtrekken. Ons college kiest inbreiding voor uitbreiding, maar wat als de inbreidingslocatie Westererf de komende vijf jaar nog niet beschikbaar komt voor woningbouw? Wordt er ook meegedacht over de woningvraag vanuit Mastenbroek? Kan het college aangeven hoe men in de toekomst de kernen in het buitengebied vitaal wil blijven houden?
Energietransitie en klimaat
Op het gebied van de energietransitie is het achterliggende jaar veel gebeurd. De provincie heeft nadrukkelijk het initiatief naar zich toegetrokken en dat beperkt ons als gemeente in ons zelfgekozen beleid. Anderzijds schept het ook duidelijkheid over de locatie en de hoeveelheid op te wekken windenergie. We begrijpen dat in het gebied één of mogelijk zelfs meerdere partijen proberen een project te realiseren. We roepen het college op te proberen alle gebiedspartijen daarbij te betrekken en ons als raad met regelmaat op de hoogte te houden. Als PvdA zien wij graag een lokaal initiatief slagen, zodat de opbrengsten in onze gemeente kunnen blijven. Onze opgave in RES-verband strekt zich slecht uit tot 2030, wanneer gaan we met elkaar in gesprek over de periode daarna?
Al in de vorige coalitieperiode heeft onze raad uitgesproken dat Zwartewaterland in 2040 geheel van het gas af wil zijn. Maar, zo dichtte Elsschot al, “tussen droom en daad, staan wetten in de weg en praktische bezwaren”… Eén van die praktische bezwaren heet netcongestie. De Partij van de Arbeid vraagt zich ernstig af of het realistisch is om aan het jaar 2040 vast te houden, zeker wanneer dit geen wettelijke opdracht betreft. Vergis u niet, dit is geenszins een oproep om op onze handen te gaan zitten, maar een blijk van realisme. Pas ver in de jaren dertig lijkt het elektriciteitsnet weer op orde om in de dan verwachtte vraag naar elektriciteit te kunnen voldoen. Graag vernemen we van het college, maar ook van onze collega-raadsleden, hoe die hier over denken.
De afgelopen jaren hebben wij veel gedaan aan het klimaat in onze versteende gemeente. Meerdere jaren hebben wij meegedaan aan het NK tegelwippen waarbij vele inwoners tegels verruild hebben voor groen. Ondanks dat er nog genoeg tegels te wippen zijn vragen wij ons af of het niet tijd wordt voor iets nieuws. Te denken valt aan opvangen van regenwater, afkoppelen van regenwater van het vuilwaterriool, stimuleren van groene daken. Mogelijkheden genoeg die het onderzoeken waard zijn. Is de wethouder bereid de mogelijkheden hierin te onderzoeken?
Bestuurlijke situatie
Politiek zijn het onzekere tijden; op het moment van schrijven van deze bijdrage lijkt het dat Trump de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten gaat winnen. In eigen land hebben we te maken met een coalitie die een akkoord op hoofdlijnen heeft gesloten, terwijl in de provincie Overijssel na de statenverkiezing ook een andere wind is gaan waaien. In dat licht bezien prijzen we ons gelukkig met de stabiele bestuurlijke situatie in onze gemeente. Dat is vooral ook te danken aan de constructieve manier waarop in deze raad wordt samengewerkt. Dit lijkt ons het moment om daarvoor de waardering uit te spreken naar onze collega-raadsleden.
We ervaren echter wel de gevolgen van vooral de landelijke instabiliteit. De onduidelijkheid over de toekomst van de Spreidingswet maakt dat voorlopig Ter Apel met de gebakken peren blijft zitten en de opvang van vluchtelingen daar bij tijd en wijle niet meer ‘humaan’ genoemd kan worden. En dat wordt niet goedgemaakt door als regering braaf verbeurde dwangsommen at te tikken… Als we dan bij de behandeling van de begroting van minister Faber vernemen dat zij voornemens is per 2027 de budgetten voor COA en IND met meer dan de helft te willen terugbrengen, dan slaat ons de vrees om het hart. Want de opvang zal uiteindelijk niet op het ministerie, maar in de gemeenten moeten plaatsvinden.
Landelijk gebied
We willen afsluiten met een passage over ons mooie platteland. Ook daar een kordate minister… Het Nationaal programma voor het landelijk gebied is afgeschoten en dus komt er ook geen Provinciaal programma voor het landelijk gebied. Het transitiefonds van maar liefst 20 miljard is er niet meer, maar de klimaatopgaven en de noodzaak tot natuurherstel zijn er nog wel degelijk. Het veen blijft verbranden, de bodem blijft gestaag zakken. En de staat van de natuur herstelt zich echt niet spontaan. De verstedelijkingsstrategie van de regio Zwolle spreekt over een klimaat adaptieve delta, maar dat zal forse investeringen vragen. Geld dat nodig is om boeren die willen stoppen uit te kopen, geld dat nodig is om boeren te compenseren wanneer door verhogen van het grondwaterpeil, hun landerijen minder goed bruikbaar worden. Niet alleen geld, maar ook beleid, bijvoorbeeld om perspectief te bieden aan de eigenaren van vrijkomende agrarische erven.
Kortom, we maken ons grote zorgen over de toekomst van ons platteland en benadrukken daarom ook de absolute noodzaak van een heldere Bouwsteen Buitengebied.
Ik dank u voor uw aandacht
Diederik Hoekman
Fractievoorzitter PvdA Zwartewaterland
