In het licht van de wereldliteratuur

Anke Jelsma (1913 – 1995) was jarenlang raadslid voor de PvdA in de gemeente Zwolle en daarnaast sloot ze zich aan bij het Humanistisch Verbond. Haar achtergrond was die van de ziekenverpleging, de kraamverpleging, het sociaal psychiatrisch werk, het reclasseringswerk en de jeugdzorg. Als inspectrice van de bejaardenoorden verrichtte Anke Jelsma pionierswerk. Vele jaren nam ze de daadwerkelijke zorg voor enkele alleenstaande bejaarden in Zwolle op zich. Tot ver na haar pensionering. Zo zorgde ze voor een paar vrouwen, die ze ’s nachts op de po zette. Haar wekker stond daartoe steevast op 3 uur.
Na haar dood bleek dat Anke Jelsma een deel van haar nalatenschap had vermaakt aan de afdeling Zwolle en Omstreken van het Humanistisch Verbond. Uit het naar haar genoemde Fonds vond de financiering plaats van een boek met de titel “In het licht van de wereldliteratuur”. Het werd op 28 oktober 2014 in Zwolle gepresenteerd en aangeboden aan de voorzitter van het Humanistisch Verbond, Boris van der Ham.
Humanisten krijgen soms te horen dat ze toch heel veel moeten missen, omdat ze nu eenmaal niet kunnen beschikken over “een eigen boek”.  Inderdaad, humanisten hebben geen bijbel, geen koran, geen enkel heilig boek. Natuurlijk wil dat niet zeggen dat zij geen behoefte hebben aan teksten waardoor ze zich kunnen laten inspireren, zich verbonden kunnen voelen en richting kunnen vinden. Of aan teksten waaraan zij hun overtuigingen kunnen toetsen, waaraan zij inspiratie, troost of hoop kunnen ontlenen. Maar gelukkig hebben ze hiervoor de wereldliteratuur!
Het boek “In het licht van de wereldliteratuur” is een schitterende, kleurrijke bloemlezing: van Plato, via Prediker tot Proust; van Kavafis, via Kafka tot Kopland; van Seneca, via Sartre tot Stuiveling. Een zorgvuldige selectie van prachtige prozafragmenten, pakkende poëzie en sterke quotes. Al lezend in de bloemlezing mag je eenzaam  wezen, zoals Ida Gerhardt zo mooi verwoordde in het volgende gedicht.

Onvervreemdbaar

Dit wordt ons niet ontnomen: lezen
en ademloos het blad omslaan,
ver van de dagelijksheid vandaan.
Die lezen mogen eenzaam wezen.
Zij waren het van kind af aan.
Hen wenkt een wereld waar de groten,
de tijdelozen, voortbestaan.
Tot wie wij kleinen mogen gaan;
de enigen die ons nooit verstoten.

Deze verstillende bloemlezing zet aan tot twijfel, introspectie, bezinning, bezieling, veelzeggende stiltes, zelf zoeken en goede vragen stellen (eerst aan jezelf), allemaal bezigheden die in deze tijd van hype-hoppen nogal eens ten onder gaan in de keuze tussen tijd en prioriteit. Kort en goed een aanrader, wat heet, een must! Een uitgebreid biografisch portret van Anke Jelsma is te lezen op de website     www.wieiswieinoverijssel.nl

Titel: “In het licht van de wereldliteratuur” (ondertitel “Een humanistische bloemlezing”)

Alleen nog te koop bij boekhandel Waanders in de Broeren te Zwolle, de prijs is € 20,00 .

Jan Haverkate